Khi tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình, người tham gia được Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán số tiền khám, chữa bệnh không giới hạn theo phạm vi, mức hưởng. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ những thông tin liên quan đến loại hình bảo hiểm này.

Bảo hiểm y tế hộ gia đình là gì?

Bảo hiểm y tế hộ gia đình là chế độ bảo hiểm y tế hướng đến nhóm đối tượng chính là hộ gia đình. Trong đó:

Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng với các đối tượng theo Luật định để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện (Theo Khoản 1, Điều 1, Luật Bảo hiểm y tế 2008 sửa đổi, bổ sung 2014).

Hộ gia đình là một tập hợp (nhóm người) cùng chung sống trên cơ sở những mối quan hệ đặc biệt tạo nên sự ràng buộc về mặt vật chất cũng như tinh thần giữa các thành viên, hiểu đơn giản là toàn bộ thành viên trong một gia đình có tên ghi trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú.

Như vậy, định nghĩa:

Bảo hiểm y tế hộ gia đình là hình thức bảo hiểm y tế bắt buộc đối với tất cả các thành viên có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện.

Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình

Căn cứ theo Khoản 5, Điều 12 của Luật Bảo hiểm y tế năm 2014 và Quyết định 490/QĐ-BHXH ban hành ngày 28/3/2023 của BHXH Việt Nam, trong đó có hướng dẫn sửa đổi, bổ sung nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình quy định tại Khoản 5, Điều 17, Quyết định 595/QĐ-BHXH 2017.

Quyết định mới cũng nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện triển khai theo "Đề án 06" và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về bỏ sổ hộ khẩu trong giải quyết thủ tục hành chính.

Ngày 1/4/2023 khi Quyết định 490/QĐ-BHXH chính thức có hiệu lực.

Theo đó, các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình sẽ bao gồm toàn bộ người có tên trong cùng 1 hộ gia đình đăng ký thường trú, tạm trú.

Trừ các nhóm đối tượng sau:

1 - Nhóm do người lao động và đơn vị đóng.

2 - Nhóm do tổ chức BHXH đóng.

3 - Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng.

4 - Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng.

5 - Người đã được người sử dụng lao động đóng bảo hiểm y tế gồm:

Thân nhân của công nhân, viên chức quốc phòng đang phục vụ trong quân đội.

Thân nhân của công nhân công an đang phục vụ trong Công an Nhân dân.

Thân nhân của người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.

Như vậy, quy định mới bổ sung thêm một số nhóm đối tượng được người sử dụng lao động đóng BHYT sẽ không thuộc đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình. Bên cạnh đó, quy định mới cũng sửa đổi nhóm đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình gồm toàn bộ thành viên của 1 hộ gia đình đăng ký thường trú, tạm trú thay cho quy định trước đây là toàn bộ thành viên trong sổ hộ khẩu.

Bảo hiểm y tế hộ gia đình là hình thức bảo hiểm y tế bắt buộc đối với tất cả các thành viên có tên trong sổ hộ khẩu. Ảnh minh họa: TL

Mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình năm 2023

Theo các quy định của pháp luật hiện hành, mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình được tính dựa vào mức lương cơ sở.

Cụ thể, theo Điểm e, Khoản 1, Điều 7 của Nghị định 146/2018/NĐ-CP, mức đóng BHYT của các thành viên trong hộ gia đình như sau:

Mức đóng của người thứ nhất được tính bằng 4,5% mức lương cơ sở.

Mức đóng của người thứ hai bằng 70% mức đóng của người thứ nhất.

Mức đóng của người thứ ba bằng 60% mức đóng của người thứ nhất.

Mức đóng của người thứ tư bằng 50% mức đóng của người thứ nhất.

Mức đóng của người thứ 5 trở đi được tính bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Như vậy có thể thấy mức đóng BHYT hộ gia đình phụ thuộc vào mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.

Trước ngày 1/7 năm 2023, mức lương cơ sở là 1,49 triệu đồng/tháng. Vậy nên, mức đóng cụ thể của người dân khi tham gia BHYT hộ gia đình năm 2023 sẽ là:

Người thứ nhất (thuộc hộ gia đình) đóng 67.050 đồng/tháng.

Người thứ hai (thuộc hộ gia đình) đóng 46.935 đồng/tháng.

Người thứ ba (thuộc hộ gia đình) đóng 40.230 đồng/tháng.

Người thứ 4 (thuộc hộ gia đình) đóng 33.525 đồng/tháng.

Người thứ 5 trở đi: 26.820 đồng/tháng.

Như vậy, có thế thấy với hộ gia đình càng có nhiều thành viên thì mức đóng hàng tháng sẽ càng thấp.

Theo các quy định hiện hành, mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình được tính dựa vào mức lương cơ sở. Ảnh: TL

Mức hưởng bảo hiểm y tế hộ gia đình năm 2023

Mức hưởng bảo hiểm y tế hộ gia đình năm 2023 tuân theo nguyên tắc chung về hưởng BHYT theo Điều 14, Nghị định 146/2018/NĐ-CP:

Trường hợp khám, chữa bệnh đúng tuyến được hưởng bảo hiểm y tế hộ gia đình

Người tham gia BHYT hộ gia đình nếu thực hiện khám, chữa bệnh đúng tuyến sẽ được hưởng:

100% chi phí khám, chữa bệnh nếu khám bệnh ở tuyến xã.

100% chi phí khám, chữa bệnh khi người bệnh trong trường hợp chi phí khám, chữa bệnh của 1 lần khám, chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở hiện hành.

100% chi phí khám, chữa bệnh khi người bệnh đã tham gia BHYT 5 năm liên tục và tổng số tiền chi trả chi phí khám, chữa bệnh trong năm cao hơn 6 tháng lương cơ sở.

80% chi phí khám, chữa bệnh với những đối tượng thuộc các trường hợp còn lại.

Trường hợp khám, chữa bệnh trái tuyến được hưởng bảo hiểm y tế hộ gia đình

Người tham gia BHYT nếu đi khám, chữa bệnh ở các bệnh viện trái tuyến so với nơi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu sẽ được hưởng mức:

40% chi phí điều trị trong trường hợp điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến trung ương.

60% chi phí điều trị trong trường hợp điều trị ở bệnh viện tuyến tỉnh (tính đến 32/12/2020).

100% chi phí khám và chữa bệnh ở bệnh viện tuyến tỉnh bắt đầu từ ngày 01/01/2021 trở đi.

100% chi phí khám, chữa bệnh tại các bệnh viện tuyến huyện.

Thủ tục tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình năm 2023

Hiên nay, để tạo điều kiện cho người dân tham gia đăng ký bảo hiểm y tế theo hộ gia đình được thuận tiện sẽ có 2 hình thức tham gia:

Đăng ký BHYT hộ gia đình trực tiếp tại đại lý thu BHXH, BHYT gần nhất.

Đăng ký BHYT hộ gia đình online qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam.

Tùy theo điều kiện cụ thể người dân có thể lựa chọn hình thức đăng ký phù hợp nhất.

Quy trình đăng ký mua bảo hiểm y tế theo hộ gia đình

Người tham gia đăng ký mua bảo hiểm y tế theo hộ gia đình trực tiếp tại tổ chức dịch vụ BHXH hoặc cơ quan BHXH cấp xã, phường, thị trấn nơi cư trú. Quy trình mua được hướng dẫn chi tiết trong Công văn 3170/BHXH-BT ngày 24/8/2015 và Quyết định 490/QĐ-BHXH năm 2023.

Theo đó, người tham gia đủ điều kiện thực hiện theo quy trình các bước như sau:

Bước 1: Kê khai thông tin vào tờ khai tham gia BHYT.

Người tham gia kê khai mẫu TK1-TS (đối với người tham gia lần đầu hoặc có mã BHXH như chưa đủ thông tin).

Trường hợp người tham gia đăng ký mua qua Cổng dịch vụ công thì kê khai theo mẫu 01-TK ban hành kèm theo Quyết định 3510/QĐ-BHXH.

Bước 2: Nộp hồ sơ và đóng tiền theo phương thức đăng ký cho tổ chức dịch vụ hoặc cơ quan BHXH.

Bước 3: Đăng ký hình thức nhận kết quả giải quyết thủ tục (giấy hoặc điện tử) với cơ quan BHXH.

Căn cứ theo ngày trả kết quả trên giấy hẹn, người tham gia sẽ nhận được thẻ BHYT hộ gia đình theo hình thức đăng ký. Thời gian nhận kết quả không cố định, phụ thuộc vào cơ quan tiếp nhận hồ sơ và sẽ được thông báo khi nhận giấy hẹn.

Bảo hiểm y tế hộ gia đình mang lại lợi ích gì cho người tham gia?

Tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình không chỉ giúp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho các thành viên trong gia đình, giảm gánh nặng tài chính khi ốm đau, bệnh tật mà đây còn là một bước đệm quan trọng để thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân.

Gia đình có càng nhiều người tham gia thì mức đóng BHYT càng thấp. Cùng với đó, quy định tham gia BHYT hộ gia đình không bắt buộc cả hộ gia đình đóng tiền cùng một thời điểm mà có thể mua nhiều lần trong năm tài chính vẫn được giảm trừ mức phí từ thành viên thứ hai trở đi.

Người tham gia BHYT được lựa chọn đóng định kỳ 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần… Những điều này sẽ phần nào giảm gánh nặng tham gia BHYT cho nhiều hộ gia đình khó khăn.

Trường hợp cần gia hạn thẻ bảo hiểm y tế hộ gia đình online cần làm gì?

Theo Quyết định 1187/QĐ-BHXH, khi gia hạn bảo hiểm y tế hộ gia đình trên Cổng dịch vụ công Quốc gia (online) thì sẽ được giảm trừ mức đóng. Sau đây là hướng dẫn gia hạn thẻ BHYT hộ gia đình online.

Bước 1: Truy cập địa chỉ https:/dichvucong.gov.vn.

Bước 2: Tiến hành đăng nhập nếu đã có tài khoản hoặc đăng ký nếu chưa có tài khoản.

Bước 3: Chọn "Thanh toán trực tuyến".

Bước 4: Chọn "Đóng BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình".

Bước 5: Chọn "Gia hạn thẻ BHYT hộ gia đình".

Bước 6: Nhập Mã thẻ BHYT và chọn số tháng gia hạn.

Bước 7: Lựa chọn ngân hàng trung gian thanh toán.

Màn hình cổng thanh toán - Payment Platform sẽ hiển thị để lựa chọn Ngân hàng hoặc trung gian thanh toán mà người tham gia mở tài khoản để thực hiện việc thanh toán. Sau khi chọn ngân hàng, bấm nút "Thanh toán".

Hệ thống sẽ điều hướng qua ngân hàng người tham gia mở tài khoản.

Bước 8: Đăng nhập tài khoản ngân hàng người tham gia mở tài khoản để thực hiện thanh toán.

- Người tham gia đăng nhập vào tài khoản ngân hàng.

- Hệ thống sẽ hiển thị lại thông tin thanh toán một lần nữa để xác nhận. Nếu các thông tin đã chính xác, bấm nút "Xác nhận".

- Xác nhận việc thanh toán bằng cách nhập mã OTP do Ngân hàng gửi đến.

Bước 9: Thanh toán thành công.

- Khi thanh toán thành công, hệ thống sẽ điều hướng quay trở lại giao diện của Cổng dịch vụ công Quốc gia với thông báo "Thanh toán thành công".

+ Nhấn "Tải biên lai" để tải về biên lai thanh toán.

+ Nhấn "Lịch sử giao dịch" để xem lại lịch sử các lần giao dịch. Tại màn hình lịch sử giao dịch, đơn vị có thể tải lại biên lai thanh toán (nếu cần) bằng cách nhấn vào dòng chữ "Xem biên lai".

- Sau khi thực hiện thanh toán thành công, Hệ thống giao dịch điện tử của BHXH Việt Nam sẽ gửi tin nhắn thông báo tới số điện thoại đã đăng ký với cơ quan BHXH.

Tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình không chỉ giúp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho các thành viên trong gia đình mà giảm gánh nặng tài chính khi ốm đau, bệnh tật. Ảnh minh họa: TL

Trường hợp cần tra cứu mã hộ gia đình cần làm gì?

Theo LuatVietnam mã hộ gia đình và số sổ hộ khẩu là 02 số khác nhau. Mã hộ gia đình gắn với mã số bảo hiểm xã hội của mỗi cá nhân, còn số sổ hộ khẩu gắn với thông tin kê khai nhân khẩu.

Dưới đây là cách tra cứu mã hộ gia đình:

Bước 1. Truy cập trang web của Bảo hiểm xã hội Việt Nam tại địa chỉ:

https://baohiemxahoi.gov.vn/pages/default.aspx và bấm chọn "Tra cứu trực tuyến".

Bước 2. Bấm chọn "Tra cứu mã số BHXH".

Bước 3. Nhập chính xác các thông tin:

- Tỉnh/Thành phố;

- Số Chứng minh nhân dân;

- Họ và tên;

- Tích chọn "Tôi không phải là người máy";

- Bấm chọn "Tra cứu".

Bước 4. Kết quả trả về

Thông qua kết quả tra cứu mã số bảo hiểm xã hội, người tra cứu có thể biết được chính xác mã hộ gia đình mình. Mỗi số mã hộ chỉ được cấp duy nhất cho một hộ, lưu trữ các thông tin cần thiết khi bất cứ thành viên nào trong gia đình muốn tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Cách tra cứu thông tin thẻ bảo hiểm y tế

Sau khi tra cứu được mã hộ gia đình, người dân cũng có thể dễ dàng tra cứu thông tin, giá trị sử dụng thẻ bảo hiểm y tế của mình.

Trên trang tra cứu trực tuyến của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, người dân thực hiện như sau:

Bước 1. Bấm chọn "Tra cứu giá trị sử dụng thẻ BHYT"

Bước 2. Nhập chính xác các thông tin:

- Mã thẻ bảo hiểm y tế;

- Ngày/tháng/năm sinh;

- Họ và tên;

- Tích chọn "Tôi không phải là người máy";

- Bấm chọn "Tra cứu".

Bước 3. Kết quả trả về

Sau khi bấm tra cứu, hệ thống sẽ trả về thông tin của người tham gia BHYT.